ଶିକ୍ଷାଣ ଯୋଜନା (Rekha khandara dairghya mapiba Lesson Plan) – ଗଣିତ
ଶ୍ରେଣୀ – 4 (Class IV), ଓଡ଼ିଆ ମାଧ୍ୟମ
ପାଠ – ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା (Rekha khandara dairghya mapiba odia Lesson Plan Notes )
I. ସାମାନ୍ୟ ପରିଚୟ (General Information)
- ବିଷୟ: ଗଣିତ (Mathematics)
- ପାଠର ନାମ: ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା (Measurement of Line Segment)
- ଶ୍ରେଣୀ: 4
- ସମୟ: 40-45 ମିନିଟ୍
- ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ: ଏକ ଶିକ୍ଷାଳୟ (A School)
- ଶିକ୍ଷକ/ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଙ୍କ ନାମ: ___________
Lesson Plan – ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା
ତାରିଖ (Date) | ବିଷୟ (Topic) | ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ (Period Allotted) | ମୁଖ୍ୟ ଧାରଣା (Concept) | ପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଫଳାଫଳ (Expected Learning Outcome) | ଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟ (Activity to be Taken) | ସାଧନ ଏବଂ ପ୍ରୟୋଗ (Tools & Techniques) | ଶିକ୍ଷଣ ଉପକରଣ (TLM) | ଶିକ୍ଷଣ ଉପଲବ୍ଧି (Learning Achievement) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_________ | ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା | 40 ମିନିଟ୍ |
1. ରେଖା ଖଣ୍ଡ କ’ଣ? 2. ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଏବଂ ସାଧା ରେଖାର ତଫାତ। 3. ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର। |
1. ଛାତ୍ରମାନେ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ବୁଝିପାରିବେ। 2. ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିପାରିବେ। 3. ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଏହାର ଉପଯୋଗ ବୁଝିପାରିବେ। |
1. ଅନ୍ୟ ଏକ ଛାତ୍ରଙ୍କ ପେନ୍, ପେନ୍ସିଲ୍ ଇତ୍ୟାଦିର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅନୁମାନ କରି ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ଦ୍ୱାରା ମାପିବା। 2. ଶ୍ରେଣୀଭିତରେ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରି ମାପିବା। 3. ଘରେ କ’ଣ କ’ଣ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିପାରିବେ, ଏହା ଲେଖିବା। |
1. ଶ୍ରେଣୀ ଅନୁଭବ (Classroom Demonstration)। 2. ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ସହ ଚର୍ଚ୍ଚା। 3. ଦଳ କାର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଅଭ୍ୟାସ। |
1. ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍। 2. ଚାକ୍ ଏବଂ ବ୍ଲ୍ୟାକ୍ ବୋର୍ଡ। 3. ଗ୍ରାଫ୍ ପେପର୍ ଏବଂ କାଗଜ। |
1. ଛାତ୍ରମାନେ ନିଜେ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରି ମାପିପାରିବେ। 2. ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବସ୍ତୁ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ମାପିପାରିବେ। |

Lesson Plan – ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା (Group Activity & Warm-up)
1. ଅଂଶ: ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଭିଗମନ (Group Formation & Warm-up Activities)
(A) ଦଳ ଗଠନ (Group Formation)
ପ୍ରଥମେ, ଶ୍ରେଣୀରେ ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଛୋଟ ଛୋଟ 5-6 ଦଳରେ ବିଭକ୍ତ କରିବେ। ଏହା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଉପାୟ:
- Random Method – ଯେକୌଣସି ଛାତ୍ର ଏକ ଚିଠି ଚିତ୍ର ଇଂ ବିଶେଷ ନମ୍ବର ଆଧାରରେ ଦଳ ଗଠନ କରିପାରିବେ।
- Same Color Method – ଅନେକ ରଙ୍ଗର କାଗଜ କାଟି ଛାତ୍ରମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯିବ, ଏବଂ ସମାନ ରଙ୍ଗ ଥିବା ଛାତ୍ରମାନେ ଗୋଟିଏ ଦଳ ଗଠନ କରିବେ।
- Counting Method – ଛାତ୍ରମାନେ ଗଣନା କରି 1, 2, 3, 4, 5… ଏହିପରି ବିଭିନ୍ନ ସଂଖ୍ୟା ଦେଇ ଅଳଗା ଦଳ ତିଆରି କରିପାରିବେ।
(B) ଉଷ୍ମୀକରଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ (Warm-up Activities)
Warm-up Activity 1: “ଆମେ ମାପୁ ଚାହିଁ”
🔹 ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ: ଛାତ୍ରମାନେ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା ଏବଂ ଅନୁମାନ କରିବା ଶିଖିପାରିବେ।
🔹 କିପରି ଖେଳିବେ:
- ଏକ ପେନ୍, ପେନ୍ସିଲ୍, ଖାତା, ଚାକ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଏକ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ରଖିବା।
- ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ଏହି ଅବସ୍ଥିତ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅନୁମାନ କରିଲେ ତାହା ଲେଖିବେ।
- ପରେ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ଦ୍ୱାରା ଅସଲି ମାପ ନେଇ ଦେଖିବେ ଯେ ଅନୁମାନ କେତେ ସଠିକ୍ ଥିଲା।
Warm-up Activity 2: “ଆମେ ଅପେକ୍ଷା କରିବା”
🔹 ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ: ଛାତ୍ରମାନେ ଜିନିଷର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା ଅନୁମାନ କରିପାରିବେ।
🔹 କିପରି ଖେଳିବେ:
- ମୁଦ୍ରିତ କାଗଜରେ କିଛି ଜିନିଷ (ଦେହର ଉଚ୍ଚତା, ବେଞ୍ଚର ଲମ୍ବାଇ, ଟେବୁଲ୍ ଆଦି) ଲେଖି ଦିଆଯିବ।
- ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ର ଏହି ଜିନିଷ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅନୁମାନ କରି ତାଙ୍କର ଦଳ ସହ ଆଲୋଚନା କରିବେ।
- ପରେ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ଦ୍ୱାରା ଅସଲି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପି ତୁଳନା କରିବେ।
🔸 ଏହି Warm-up କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଳିବା ପରେ ଛାତ୍ରମାନେ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଅନେକ ଜିନିଷ ମାପିପାରିବେ 🔸
4o
II. ଅବଜ୍ଞା ଏବଂ ଶିକ୍ଷଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ (Rekha khandara dairghya mapiba Objectives & Learning Outcomes)
ଶିକ୍ଷା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ:
- ଛାତ୍ରମାନେ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ବୁଝିପାରିବେ।
- ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜ୍ୟାମିତିକ ଆକୃତିଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ହେବେ।
- ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବାରିବେ।
- ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଏହି ଜ୍ଞାନ କେଉଁଠି ପ୍ରୟୋଗ କରିପାରିବେ ବୁଝିପାରିବେ।
III. ପ୍ରସ୍ତାବନା (Introduction)
ଶିକ୍ଷକ କିଛି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବେ:
- ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ କ’ଣ?
- ଏକ ପେନ୍, ପେନ୍ସିଲ୍, ଶ୍ରେଣୀର ଫଳକ (blackboard) ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେମିତି ମାପିବା?
- ଆପଣମାନେ ଘରେ କ’ଣ କ’ଣ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିଥାନ୍ତି?
ଶିକ୍ଷକ ଚାକ୍ ଦ୍ୱାରା ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରିବେ ଏବଂ ଏହି ଧାରଣା ଦେବେ:
- ଏକ ଚିହ୍ନିତ ପ୍ରାରମ୍ଭ ଏବଂ ଅନ୍ତ ସହିତ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ରହେ।
- ଏହି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ସେଣ୍ଟିମିଟର (cm) ବା ମିଲିମିଟର (mm) ରେ ମାପାଯାଏ।
IV. ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ( Rekha khandara dairghya mapiba Teaching-Learning Process)
1. ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ଦ୍ୱାରା ବୁଝାଇବା (Demonstration with Examples):
- ଏକ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ (Measuring Scale) ଦେଖାଇ 10 cm ର ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରି ମାପିବେ।
- ଛାତ୍ରମାନେ ଏକ-ଏକ ଦଳରେ ଭାଗ ନେଇ ନିଜ ପେନ୍, ବୋକ୍ସ, ପେନ୍ସିଲ୍ ଇତ୍ୟାଦି ମାପିବେ।
2. ନିଜେ କାମ କରି ଶିଖିବା (Learning by Doing):
- ଛାତ୍ରମାନେ ତାଙ୍କର କପିଏ ରେ 3-4 ଟି ବିଭିନ୍ନ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରି ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ମାପିବେ।
- ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ: ଯଦି ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ 5 cm ରୁ 8 cm ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଛି, ତାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ?
V. ଉପକରଣ ( Rekha khandara dairghya mapiba Teaching Aids)
- ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ (Measuring Scale)
- ଚାକ୍, ବ୍ଲ୍ୟାକ୍ ବୋର୍ଡ
- ପେନ୍, ପେନ୍ସିଲ୍, ବୋକ୍ସ ଇତ୍ୟାଦି ଜିନିଷ
Worksheet on Rekha khandara dairghya mapiba “ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମାପିବା” (Measuring the Length of a Line Segment) – Class 4
📌 ନାମ (Name): ____________
📌 ତାରିଖ (Date): ____________
📌 ଶ୍ରେଣୀ (Class): 4
📌 ବିଷୟ (Subject): ଗଣିତ (Mathematics)
1. ନିମ୍ନଲିଖିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଭରଣ କର (Fill in the Blanks):
(କ) ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ହେଉଛି ____________ ଏବଂ ____________ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସିଧା ରେଖା।
(ଖ) ରେଖା ଖଣ୍ଡର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ____________ ରେ ମାପାଯାଏ।
(ଗ) ଏକ ସାଧା ରେଖା ଅସୀମ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ରେଖା ଖଣ୍ଡର ____________ ଥାଏ।
(ଘ) ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ମାପିବା ପାଇଁ ଆମେ ____________ ଓ ____________ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବା।
2. ସଠିକ ଉତ୍ତରକୁ ବେଛ (Choose the Correct Answer):
(କ) ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ (a line segment)
1️⃣ ଅସୀମ ଲମ୍ବା ଥାଏ
2️⃣ ଦୁଇଟି ସୀମିତ ଚୋଟି ଥାଏ
3️⃣ କୌଣସି ଚୋଟି ନଥାଏ
(ଖ) ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ମାପିବାର ସଠିକ ଉପକରଣ କ’ଣ?
1️⃣ ପେନ୍
2️⃣ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍
3️⃣ ଚାକ୍
(ଗ) ଯଦି ଏକ ପେନ୍ସିଲ୍ 10 cm ଦୀର୍ଘ ଥାଏ, ତେବେ ତାହା ହେଉଛି:
1️⃣ ଏକ ରେଖା
2️⃣ ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ
3️⃣ ଏକ ହ୍ରସ୍ୱ ରେଖା
3. ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରି ମାପ (Draw & Measure the Line Segments):
📏 (A) ନିମ୍ନ ରେଖା ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ଅଙ୍କନ କର ଏବଂ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ତାହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଲେଖ:
ରେଖା ଖଣ୍ଡ (Line Segment) | ଅନୁମାନିତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ (Estimated Length) | ମାପିତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ (Measured Length) |
---|---|---|
AB | ____ cm | ____ cm |
CD | ____ cm | ____ cm |
EF | ____ cm | ____ cm |
4. ଘରେ ଉପଦେଶ (Home Activity):
📌 ଘରେ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ମାପି ତାହା ଲେଖ:
1️⃣ ଆପଣଙ୍କ ପେନ୍ସିଲ୍ ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ – _______ cm
2️⃣ ଆପଣଙ୍କ ଖାତା ର ଲମ୍ବାଇ – _______ cm
3️⃣ ଏକ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ର ଦୈର୍ଘ୍ୟ – _______ cm
✨ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ ହେଲେ, ଛାତ୍ରମାନେ ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ବିଭିନ୍ନ ବସ୍ତୁ ମାପିବାର ଅଭ୍ୟାସ କରିପାରିବେ! 😊
VI. ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ( Rekha khandara dairghya mapiba Lesson plan Evaluation & Assessment)
- ଯେଉଁ ଛାତ୍ରମାନେ ତାଙ୍କ ପେନ୍, ପେନ୍ସିଲ୍, ଖାତା ମାପିପାରିବେ, ସେମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯିବ।
- ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ:
- ଏକ 4 cm ରେଖା ଖଣ୍ଡ 1 cm ବୃଦ୍ଧି କଲେ ନୂଆ ଦୈର୍ଘ୍ୟ କେତେ?
- ଏକ ପେନ୍ ମାପିବା ପରେ ଏହାର ଦୈର୍ଘ୍ୟ 14 cm ରହିଛି। ଏହା ଠିକ୍ କି?
VII. ଗୃହକାର୍ଯ୍ୟ (Homework)
- ଘରେ ଯେଉଁମାନେ ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଛି (ପେନ୍, ବୋକ୍ସ, ରୁଲ୍) ସେଗୁଡ଼ିକ ମାପି ତାହା ଖାତାରେ ଲେଖିବା।
- 10 cm ର ଏକ ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଅଙ୍କନ କରିବା।
VIII. ନିଷ୍କର୍ଷ (Conclusion)
ଶିକ୍ଷକ ମୂଖ୍ୟ ଧାରଣା ପୁଣିଥରେ ବୁଝାଇବେ:
- ରେଖା ଖଣ୍ଡ ଶୁଭିତ ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ଅଛି।
- ମେଜରିଂ ସ୍କେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହା ମାପି ହେଉଛି।
- ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଏହି ଦୈର୍ଘ୍ୟ ଅତି ଜରୁରୀ।